Xa quê canh cánh bên lòng
Thèm ăn canh cá rô đồng mắm kho. ( ca dao)
Thế là mùa mưa đã đến mang theo bao điều kì diệu:
Những cơn mưa rả rích, cánh đồng tỏa hương thơm ngọt ngào của lúa. Nhưng có lẽ, điều kì diệu nhất để lại dấu ấn không mờ trong lòng của tuổi thơ tôi là khi ấy cũng là lúc vào vụ câu cá rô đồng. Khi những trận mưa rào tầm tã để những con cá rô béo vàng lóc ngược theo dòng chảy lên bờ và cũng là lúc mùa rau cải xanh đang rộ. Thời chúng tôi ngày ấy, cá rô đồng chẳng lạ lẫm gì. Bắt cá thích nhất vào cuối mùa mưa. Sau những cơn mưa lũ lượt kéo về, mỗi đứa một chiếc giỏ trên tay, chọn cho mình vũng nước. Rồi vỡ òa khi trước mắt bao nhiêu là cá. Cảm giác cá khắp nơi chạy vào trong vũng nước này.
Ngày đó, sau mỗi buổi đi câu về. Tôi thường được ngoại đãi món canh cá rô đồng với cải xanh thanh mát.
Những món ăn truyền thống của gia đình được chế biến dưới bàn tay khéo léo của bà tôi lần lượt được gợi lại. Có thể chế biến rất nhiều món từ loại cá dân dã này như: món cá rô non rán giòn nhai được hết cả xương. Cũng có khi là món cá rô kho nhừ với tương, miếng cá tan theo miếng cơm mà không cần phải nhai kỹ.
Ảnh: youtube.com
Những con cá rô đồng tròn trịa, vẩy xanh bóng nhẫy. Với bụng trứng căng phồng được đem nướng trên lò than hồng, mỡ chảy xèo xèo. Cá rô nướng kiểu của bà vẫn còn nguyên mùi thơm của cá, thịt mềm và thơm. Bà bảo để giữ được hương vị của cá. Trước khi nướng phải tẩm ướp kỹ càng với gừng, rượu và một chút giấm. Cá rô đồng nướng thêm đĩa rau lang luộc là đủ cho một bữa ăn dân dã, ruộng đồng.
Mùa cá rô đồng nhiều, bà nấu cá kho ướp riềng bằng niêu đất. Cá rô đem om nhỏ lửa cho đến khi chín nhừ, bỏ góc chạn là ăn được cả tuần liền. Thịt cá thơm hòa quyện với mùi tương và mùi gừng quyện vào, chẵng cao lương mỹ vị nào sánh bằng. Buổi chiều mưa giông lành lạnh, cả nhà quây quần bên mâm cơm nóng hổi thì không gì tuyệt bằng
Ảnh: cakho.vn
Những món truyền thống như cá rô rán giòn, cá rô nướng, miến cá rô… nhưng bà tôi bảo cá rô đồng kho tương là món ngon độc đáo.
Cá rô đồng kho là món ăn dân dã với vị thơm, béo ngậy. Cá rô phải được mổ bỏ ruột, rửa sạch, để cho ráo nước. Sau đó đem nướng vàng trên bếp than hồng. Mục đích của việc nướng cá cho vàng là để cá có mùi thơm, không bị tanh. Khi con cá đã chín vàng đủ độ, tỏa mùi thơm lừng. Đem phủi hết những than đen bám quanh cá rồi mới kho. Lấy niêu bằng đất sét nung, gừng tươi rửa sạch, dùng dao đập dập. Sau đó cắt thành từng đoạn dài tầm 3-4cm rồi lót vào đáy niêu. Lần lượt xếp toàn bộ số cá rô đã nướng vào rồi đổ tương vào xâm xấp cá. Nêm gia vị: hạt nêm, đường, rắc vài lát ớt vào. Bắc lên bếp kho vừa lửa liu riu. Vì lửa to sẽ làm nước tương nhanh cạn, gia vị chưa kịp ngấm vào cá làm mất ngon.
Những ngày mưa lạnh, ngoại tôi còn làm món cháo cá rô đồng.
Cá rô ngoại làm sạch, rồi luộc và gỡ thịt cá, ướp với nước mắm, gừng. Thịt cá xào với hành mỡ, đổ vào nồi cháo đã nhừ. Sau đó cho thêm lá hành và rau mùi, rau răm thái nhỏ. Cháo phải hơi loãng mới ngon, thịt cá có thể để riêng. Múc cháo ra từng chén nhỏ, để thịt cá trên mặt chén cháo. Cho ít rau mùi, hành và rau răm thái nhỏ, rắc ít hạt tiêu. Thêm lát chanh và bỏ vào chút bột ớt khô. Nồi cháo dậy mùi, bụng dạ ai cũng phải cồn cào.
Cá rô nấu canh có khoảng hơn chục món như:
Canh cá rô nấu khế, cá rô nấu cải xanh, canh cá rô rau đắng,… Nhưng với tôi, đặc biệt nhất vẫn là món canh cá rô đồng với cải bẹ xanh của ngoại. Để làm món canh cải cá rô đồng, bà chọn những con cá béo tròn còn tươi rói. Cá rô đánh vẩy sạch sẽ, mổ bụng bỏ ruột nhưng không để mất trứng. Trứng cá rô vàng ươm, bùi bùi béo ngậy, mùi thơm ngây ngất. Làm sạch cá rồi cho vào luộc chín tới. Bỏ cá rô vào nồi nước, thêm chút muối, luộc không đậy nắp vung.
Ảnh: bloganchoi.com
Nhớ canh cá rô đồng ngoại nấu
Khi cá chín vớt ra, gạn nước luộc cá ra một chiếc âu. Nước luộc cá vàng óng sóng sánh điểm lấm tấm những hạt trứng vàng thơm ngầy ngậy. Cá vớt ra để nguội, bóc thịt hai bên, rút hết xương cho thịt không vỡ. Phần thịt cá ấy ướp chút gia vị rồi thả vào chảo dầu đang sôi, khi vớt ra cá giòn và thơm thật quyến rũ. Phần xương cá, đầu cá bà đem giã nhỏ để lọc lấy nước dùng. Cho thêm chút muối đem đun sôi và phải nhớ là không được đậy vung để nước được trong. Rồi cho thêm gừng tươi để bớt mùi tanh của cá. Canh cải bẹ xanh nấu cá rô ăn vừa mát lại vừa có vị ngọt rất riêng bởi thịt cá giòn. Rau cải xanh thoáng chút hăng quyện với hương gừng thơm nức. Khi ăn phải dùng đũa gắp rau và cá lên thìa rồi thêm chút nước gừng mới cảm nhận được vị ngon của món ăn.
Với tôi, mỗi khi mệt mỏi hay tuyệt vọng, vấp ngã hay chán nản. Những đoạn ký ức về những năm tháng tuổi thơ với món canh cá rô đồng giống như liều thuốc an thần tuyệt diệu. Giúp tôi như được tìm về với bến đỗ bình yên. Bởi đó là tháng ngày an yên bất tận bên gia đình, vô ưu vô lo. Còn bây giờ, ngoại tôi đã ở đâu đó xa tít tắp cũng giống như tuổi thơ không thể gặp lại.
