Nguồn gốc của món bánh trôi nước từ thời xa xưa

Nhắc đến món bánh trôi nước hay chè trôi nước là món bánh cổ truyền lâu đời của người Việt Nam. Đồng thời cũng là món bánh mang nhiều ý nghĩa, gắn liền với lịch sử hào hùng của dân tộc. Bánh trôi là một trong những món bánh truyền thống của dân tộc Việt Nam và mang nhiều ý nghĩa đặc biệt thường được dùng trong những dịp lễ lạt, cúng kiếng, đặc biệt là Tết Hàn Thực.

Bánh trôi là loại bánh được làm từ bột gạo, có vỏ mỏng trắng ngần bên ngoài và nhân ngọt bên trong. Bánh trôi ở các miền cũng có sự khác nhau như loại bánh trôi miền Bắc có kích cỡ nhỏ; thường không được ăn cùng với nước và có nhân là đường phèn, còn chè trôi nước miền Nam thì có kích cỡ to, nhân đậu, ăn cùng nước đường sên với gừng. Bánh trôi miền Bắc có màu trắng ngà, dẻo mịn và thơm mùi gạo nếp cùng tinh dầu chuối.

Về cái tên của bánh trôi nước, nhiều người nghĩ rằng nó có từ công đoạn luộc bánh trong quá trình chế biến; điều này cũng khá hợp lý nhưng vẫn chưa đủ thuyết phục. Theo một số tài liệu về ẩm thực văn hóa Việt Nam, món bánh trôi được bắt nguồn từ cảm hứng sự tích Con Rồng Cháu Tiên của dân tộc Việt Nam.

Truyền thuyết kể rằng vua rồng xứ Lạc Việt là Lạc Long Quân đã kết duyên cùng Âu Cơ là tiên, sau đó hai người sinh được một chiếc bọc trăm trứng, nở thành trăm người con. Những người con này sau được cho là hậu duệ của người Việt Nam bây giờ nên mới hay có từ gọi “đồng bào” ngụ ý chỉ quan hệ gắn kết của mỗi con người Việt Nam. Và những chiếc bánh trôi này từ đó được xem là món bánh biểu hiện truyền thống đáng quý ấy.

Có nhiều người cho rằng, tết Hàn thực của người Việt có nguồn gốc từ Trung Quốc vậy nên bánh trôi cũng thế. Tuy nhiên theo nhiều tài liệu, phong tục cũng như món ăn trong Tết Hàn Thực của người Việt có phần khác với Trung Quốc và mang những nét riêng. Theo như lịch sử ghi chép lại, vào năm 1292, chính vua Trần Nhân Tông còn khẳng định rằng Hàn thực là “phong tục An Nam theo cổ nhân” trước sứ giả nhà Nguyên.

Điều đó chứng tỏ được rằng, Hàn thực là phong tục của người Việt xưa, là dịp người Việt thờ cúng và nhớ về tổ tiên, cội nguồn, chứ không mang nét văn hóa của Tết Hàn Thực Trung Quốc.

Theo một lễ hội của đền thờ Hai Bà Trưng làng Hát Môn, thuộc tỉnh Hà Tây cũ, cứ đến ngày hội mồng tám tháng ba âm lịch là người dân nơi đây lại làm nhiều bánh trôi và xếp chúng trong những chiếc đĩa tre dán giấy hình hoa sen, mỗi đĩa 49 viên liền nhau.  Sau khi bánh cúng xong, những người dân ở đây sẽ thả nó trôi theo dòng sông Hát Giang về mạn biển để tỏ lòng kính trọng với Hai Bà Trưng. Phong tục này là theo tương truyền của những người dân ở đây, trước lúc gieo mình xuống sông, Hai Bà Trưng đã ghé vào một quán ven đường của một bà lão và ăn một đĩa bánh trôi.

Những viên bánh trôi trắng tròn gợi cho người Việt nhớ về hình ảnh trăm quả trứng trong  sự tích Con Rồng Cháu Tiên. Bánh trôi được ăn vào những dịp trọng đại nằm thể hiện lòng thành kính với tổ tiên.

Cách làm bánh trôi nước gừng cho ngày tết Hàn Thực

Nguyên liệu: Để làm được món bánh trôi nước gừng thơm ngon, chuẩn vị, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau đây

400 gam bột nếp

200 gam đậu xanh không vỏ

300 gam đường hoa mai (bạn có thể thay thế bằng đường thốt nốt nếu thích vị ngọt mát)

1 củ hành tím

1 củ gừng

Muối, đường, dầu ăn

20 gam vừng rang

Cách làm:

• Nhân bánh: Đậu xanh rửa sạch sau đó ngâm đậu xanh với khoảng 500ml nước trong 30 phút. Tiếp đến, bạn cho đậu xanh vào nồi cơm điện, cho nước sâm sấp mặt đậu và nấu chín. Khi đậu xanh chín, dùng muỗng tán nhuyễn cho đến khi đậu mềm, mịn là được. Lưu ý, bạn nên tán đậu ngay khi đậu còn nóng nhé. Bạn rửa sạch hành tím, bằm nhỏ, phi vàng rồi cho vào hỗn hợp đậu xanh vừa tán nhuyễn cùng với 100 gam đường. Bạn trộn đều tay cho các nguyên liệu quyện vào nhau. Cuối cùng, bạn nặn phần đậu xanh này thành các viên tròn vừa phải là được

• Làm vỏ bánh trôi: Cho bột nếp vào tô sạch, cho từ từ nước ấm vào bột, tránh để bột bị nhão. Dùng tay nhào thật mịn hỗn hợp bột, cho đến khi bột không còn bị vón cục. Dùng màng bọc thực phẩm đậy miệng tô lại, để bột nghỉ trong khoảng 30 phút. Sau đó bạn lấy bột ra, chia thành từng phần nhỏ, vo tròn. Cán mỗi viên bột mỏng sao cho đường kính khoảng 8 – 10 cm đủ để bao trọn phần nhân. Cho nhân đậu xanh lên bột, gói lại thật kín.

• Cách luộc bánh trôi: Đun sôi khoảng 500ml nước, sau đó thả từng viên bánh trôi vào. Đồng thời lấy muỗng đảo nhẹ nhàng để các viên bánh không bị dính vào nhau. Khi thấy bánh nổi lên là bánh đã chín, bạn vớt bánh ra và cho vào chậu nước lạnh. Sau khoảng 1 phút, vớt bánh từ chậu nước lạnh bằng chiếc muỗng thủng để loại bỏ bớt nước rồi cho vào bát.

• Nấu đường nước gừng: Rửa sạch gừng, đập dập hoặc thái thành sợi tùy theo sở thích. Cho 500ml nước cùng đường hoa mai (hoặc đường thốt nốt) và gừng vào nồi rồi đun sôi trên bếp. Khi đun, chú ý để lửa nhỏ, khuấy đều cho đường nhanh tan. Sau đó, cho thêm 1 chút muối vào hỗn hợp đường để tăng thêm hương vị. Khi nồi nước sôi và tỏa ra mùi thơm, ấm của gừng thì tắt bếp.

• Cho các viên bánh trôi vào bát, cho nước đường gừng nóng vào rồi sau đó rắc chút vừng đã rang lên trên là có thể thưởng thức được rồi đó.

Ngồi nhâm nhi từng viên bánh trôi nước, dẻo của nếp thơm ngon vị nước đường gừng. Bạn cũng biết được nguồn gốc của món bánh trôi nước này rồi đó nhỉ? Chúc bạn thưởng thức được món ngon truyền thống từ thời xưa nhé.