Cơm lam Định Hóa là món ăn truyền thống của người dân tộc Tày ở Định Hóa, Thái Nguyên. Món ăn này được làm từ gạo nếp nương thơm ngon, được nhồi vào ống tre rồi nướng trên bếp than hồng. Khi cơm chín, hạt cơm dẻo thơm, quyện với mùi thơm của tre tạo nên hương vị độc đáo. Cơm lam thường được ăn kèm với muối vừng hoặc thịt nướng, tạo nên một bữa ăn dân dã và hấp dẫn.
Xuất xứ của Cơm lam Định Hóa
Cơm lam Định Hóa có xuất xứ từ huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, là món ăn truyền thống của người dân tộc Tày nơi đây. Trong những ngày mùa, khi lúa nếp chín vàng, người dân Tày thường lên nương gặt lúa, giã gạo rồi nhồi vào ống tre để nướng trên bếp than hồng. Món cơm lam ra đời trong hoàn cảnh thiếu thốn, khi người dân phải lên nương làm việc cả ngày và cần một món ăn tiện lợi, dễ bảo quản. Dần dần, cơm lam trở thành món ăn đặc sản của Định Hóa và được nhiều người yêu thích.
Nguyên liệu để làm Cơm lam Định Hóa
1. Gạo nếp nương
2. Ống tre tươi
3. Lá chuối hoặc lá dong
4. Muối
5. Vừng (nếu thích)
Công thức chế biến Cơm lam Định Hóa
1. Ngâm gạo nếp trong nước khoảng 6-8 tiếng, sau đó vớt ra để ráo.
1. Ngâm gạo nếp trong nước ở nhiệt độ thường trong khoảng 6-8 tiếng. Nước ngâm gạo sẽ giúp gạo mềm và nở ra, khi nấu sẽ cho cơm dẻo và thơm ngon hơn.
2. Sau khi ngâm đủ thời gian, vớt gạo nếp ra và để ráo nước. Có thể dùng rổ hoặc rá để vo gạo cho ráo nước. Trộn gạo với 1 chút muối.
2. Chọn những ống tre tươi, có đường kính khoảng 3-4 cm, dài khoảng 20-25 cm. Cắt bỏ phần mắt tre và rửa sạch ống tre.
-4 cm, dài khoảng 20-25 cm).
3. Dùng dao hoặc kéo cắt bỏ phần mắt tre ở hai đầu ống.
4. Dùng dao hoặc thìa để cạo sạch phần cháy xém ở hai đầu ống tre.
5. Rửa sạch ống tre bên ngoài bằng nước sạch.
6. Dùng một thanh tre hoặc que sắt nhỏ để thông ống tre, loại bỏ các bụi bẩn hoặc mảnh vụn bên trong.
7. Rửa sạch ống tre bên trong bằng nước sạch một lần nữa.
8. Để ống tre ráo nước trước khi dùng.
3. Trải lá chuối hoặc lá dong xuống dưới đáy ống tre, sau đó cho gạo nếp vào đầy khoảng 2/3 ống tre.
- Lấy một lá chuối hoặc lá dong tươi, rửa sạch và cắt thành một miếng hình chữ nhật có kích thước vừa đủ để lót xuống đáy ống tre.
- Đặt lá chuối hoặc lá dong đã cắt vào đáy ống tre, sao cho lá phủ kín đáy và thừa ra một chút ở các mép.
- Đổ gạo nếp đã trộn muối vào ống tre, dùng tay hoặc thìa ấn nhẹ để gạo nếp dàn đều và đầy khoảng 2/3 ống tre.
- Lấy phần lá chuối hoặc lá dong thừa ở mép gấp vào bên trong, phủ kín phần gạo nếp.
4. Đậy kín miệng ống tre bằng lá chuối hoặc lá dong, sau đó dùng dây lạt buộc chặt lại.
- Lấy một lá chuối hoặc lá dong tươi, rửa sạch và cắt thành một miếng hình tròn có đường kính lớn hơn miệng ống tre một chút.
- Đặt lá chuối hoặc lá dong đã cắt lên miệng ống tre, sao cho lá phủ kín miệng ống và thừa ra một chút ở các mép.
- Gấp phần lá thừa ở mép vào bên trong, phủ kín miệng ống tre.
- Dùng dây lạt hoặc dây tre buộc chặt quanh miệng ống tre để giữ cố định lá chuối hoặc lá dong.
5. Đặt ống tre lên bếp than hồng, nướng đều tay cho đến khi cơm chín vàng và có mùi thơm (khoảng 30-45 phút).
Khoảng 45 phút cơm bắt đầu chín vàng và có mùi thơm.
Dùng một que tre hoặc xiên để xiên vào ống tre, nếu không thấy nước hoặc nước có màu trắng đục chảy ra thì cơm đã chín.
6. Bóc bỏ lớp lá chuối hoặc lá dong, dùng dao bổ đôi ống tre và thưởng thức cơm lam khi còn nóng.
- Dùng dao hoặc kéo cắt bỏ phần dây lạt buộc quanh miệng ống tre.
- Bóc bỏ lớp lá chuối hoặc lá dong bên ngoài.
- Dùng dao bổ đôi ống tre theo chiều dọc.
- Dùng thìa hoặc đũa xúc cơm lam ra đĩa hoặc bát.
- Thưởng thức cơm lam khi còn nóng.
