Những trẻ dậy thì ở độ tuổi bình thường là niềm hạnh phúc của trẻ và của cha mẹ. Tuy nhiên, vẫn có những trẻ dậy thì sớm, là mối lo cho trẻ và cho cha mẹ. Việc phát hiện ra con đang bước vào giai đoạn dậy thì khi còn quá nhỏ khiến bạn hoang mang, lo lắng. Các em phải trải qua những biến đổi về mặt thể chất, cảm xúc, tâm lý của trẻ thay đổi nội tiết tố và nhận thức từ một đứa trẻ thành một người trưởng thành. Vậy khi con dậy thì sớm, cha mẹ cần làm gì? Hãy tìm hiểu điều đó qua bài viết dưới đây.
Ảnh: vinmec.com
Dậy thì sớm là gì?
Dậy thì sớm xuất hiện ở các bé gái nhiều hơn gấp 10 lần so với các bé trai. Với các dấu hiệu và triệu chứng dậy thì sớm bao gồm sự phát triển sau đây trước 8 tuổi ở trẻ gái và trước 9 tuổi ở trẻ trai.
Bé gái dậy thì sớm có các biểu hiện như ngực phát triển, có nụ vú, quầng vú hơi nhô lên và hơi nở rộng ra, xuất hiện lông nách, lông mu, thay đổi hình dáng cơ quan sinh dục ngoài và có kinh nguyệt. Ở bé trai, dậy thì sớm làm xuất hiện các dấu hiệu như tinh hoàn và dương vật to lên, bìu sậm màu, xuất hiện lông mu hoặc lông nách, râu (thường phát triển đầu tiên trên môi trên), mụn trứng cá, giọng trầm đi và có mùi cơ thể người lớn.
Dậy thì sớm ảnh hưởng đến trẻ như thế nào?
Những trẻ bước vao giai đoạn dậy thì khi còn quá nhỏ có giai đoạn dậy thì ngắn. Một khi trẻ đã vượt qua giai đoạn này thì sự tăng trưởng sẽ dừng lại. Do đó, việc tăng trưởng của trẻ sẽ ngừng lại sớm hơn so với những đứa trẻ khác.
Lo lắng và trầm cảm
Khi bị dậy thì sớm, bé có thể cảm thấy xấu hổ vì nhận ra cơ thể có sự phát triển khác so với bạn bè. Những điều này khiến bé thường phải đối mặt với sự lo lắng và trầm cảm nhiều hơn những trẻ khác. Để giúp con tránh căng thẳng trong thời điểm này, bố mẹ cần trò chuyện với bé về những thay đổi hay có thể cho bé gặp những người bé tin tưởng, hoặc là các chuyên gia có thể bày tỏ những lo lắng, những khúc mắc cho bé không cảm thấy căng thẳng nữa.
Ảnh: vtv.vn
Quan hệ tình dục sớm ở tuổi dậy thì
Dậy thì sớm làm cho trẻ có ham muốn tình dục trước tuổi. Các bé gái thường có quan hệ tình dục nhiều hơn các bé trai. Do suy nghĩ còn nông nổi, tuổi còn nhỏ, khả năng tự khống chế kém nên không thể tránh khỏi những cạm bẫy xã hội, từ đó dễ dẫn đến bị lạm dụng tình dục, mang thai và mắc các bệnh về tình dục. Điều này làm tăng nguy cơ mang thai ở tuổi vị thành niên. Hệ quả kéo theo là tình trạng bỏ học, thất nghiệp và làm mẹ khi còn quá nhỏ.
Gặp các vấn đề về vóc dáng
Điều này khiến trẻ cảm thấy thiếu tự tin hơn những trẻ khác. Những bé gái dậy thì sớm thường gặp các vấn đề về vóc dáng cơ thể. Ảnh hưởng đầu tiên có thể kể đến là trẻ dậy thì sớm sẽ làm cho đầu xương đóng khép sớm, rút ngắn thời kỳ sinh trưởng. Chiều cao của trẻ khi qua tuổi dậy thì lại chững lại, thường thấp hơn so với bạn bè cùng trang lứa, khiến nhiều trường hợp trẻ dậy thì sớm bị thấp đi.
Những rủi ro khác ở tuổi dậy thì sớm
Việc có kinh nguyệt trước tuổi 9 ở bé gái còn khiến các bé bị giảm lưu lượng máu trong cơ thể, dẫn tới giảm oxy lên não, gây ra cái chết của tế bào thần kinh và dẫn đến đột quỵ, có khả năng gây chết người.
Ảnh: eva.vn
Một số nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ giữa dậy thì sớm và nguy cơ mắc ung thư vú, cao huyết áp và các biến cố của bệnh lý tim mạch sẽ ảnh hưởng đến thời kì tiền mãn kinh
Cha mẹ cần làm gì khi trẻ bị dậy thì sớm?
Cha mẹ nên gần gũi, chia sẻ cùng con để giúp trẻ vượt qua những lo lắng ở tuổi dậy thì. Hiện nay, tình trạng dậy thì sớm ở trẻ gái nhiều gấp 5 lần so với trẻ nam Cha mẹ nên chia sẻ cho con những kinh nghiệm của bản thân và những lo lắng mà bố mẹ đã từng trải qua ở tuổi dậy thì, tạo cho con cảm giác con không đơn độc và không có gì phải lo lắng. Ở độ tuổi tâm sinh lý phức tạp, cha mẹ cần giao tiếp với con thường xuyên, cởi mở và chân thành để con cảm thấy luôn có thể trò chuyện với bố mẹ về bất cứ vấn đề gì.
Phụ huynh nên trang bị thông tin về các rối loạn tâm sinh lý của trẻ ở tuổi dậy thì, khéo léo chú ý đến hành vi của con vì tuổi dậy thì là khoảng thời gian chuyển biến và thay đổi lớn ở trẻ. Nếu những thay đổi của trẻ có chiều hướng nghiêm trọng, mạnh mẽ và đột ngột thì đó có thể là dấu hiệu báo động về sức khỏe tinh thần.
Khuyến khích con tham gia những hoạt động tập thể, hoạt động xã hội để con năng động, cởi mở hơn với mọi người xung quanh. Tránh cho trẻ tiếp xúc với các loại phim ảnh, trò chơi bạo lực hoặc các văn hóa phẩm đồi trụy…
Khi phát hiện trẻ dậy thì, cha mẹ cần đưa con đi khám để bác sĩ sẽ xem lại biểu đồ tăng trưởng của trẻ và làm các xét nghiệm như chụp Xquang xương cổ tay, bàn tay, khuỷu tay để chẩn đoán tuổi xương; đo nồng độ hormon trong máu,…để chẩn đoán các nguyên nhân có thể gây ra dậy thì sớm và tư vấn tâm lý của trẻ. Khi chẩn đoán được nguyên nhân gây dậy thì sớm, bác sĩ sẽ có điều trị thích hợp. Bác sĩ sẽ có các phương pháp phù hợp ức chế sự hoàn thiện quá sớm của xương, có tác dụng cải thiện chiều cao cơ thể do ức chế sự tăng trưởng hormon giới tính.
Ảnh: vinmec.com
Cha mẹ cũng cần nói cho trẻ hiểu chuyện gì sẽ xảy ra trong cơ thể trẻ, nên giải thích để trẻ yên tâm và dạy trẻ cách tự chăm sóc cơ thể, đặc biệt là bộ phận sinh dục. Cha mẹ có thể tự đề ra các tình huống trong cuộc sống mà bé có thể gặp phải như bị bạn bè châm chọc hay bị ai đó hỏi để con có thể xử lý tình huống.
Cha mẹ cần hết sức quan tâm theo dõi quá trình phát triển của con cái để phát hiện sớm dấu hiệu bị dậy thì sớm cũng như những bất thường trong sự phát triển của trẻ. Cha mẹ cần có những biện pháp xử trí hợp lý và đến gặp những chuyên gia để có hướng chữa trị và tư vấn cụ thể cho cách chưa cũng như tư vấn tâm lý của trẻ. Hãy cho con một sự phát triển toàn diện tốt nhất.
