Quản lý an toàn thực phẩm suất ăn công nghiệp còn nhiều thách thức

“Công tác quản lý suất ăn công nghiệp (hay còn gọi là suất ăn nấu sẵn) cung cấp cho công nhân hiện nay còn nhiều thách thức và khó khăn” – ông Trần Danh Phượng – Phó trưởng ban quản lý an toàn thực phẩm tỉnh Bắc Ninh cho biết.

Không có cơ sở chế biến nào đạt 100 % tiêu chí về điều kiện cơ sở vật chất:

Bắc Ninh là tỉnh thu hút 10 khu công nghiệp tập trung đang hoạt động với hơn 291 nghìn lao động làm việc tại gần 1000 doanh nghiệp với 520 bếp ăn tập thể. Người lao động từ các địa phương trong cả nước và lao động nước ngoài đến đây làm việc và sinh sống.

Theo chi cục an toàn vệ sinh thực phẩm Bắc Ninh, hiện nay, bữa ăn ca cho công nhân tại các công ty trong các khu công nghiệp được tổ chức bằng ba hình thức chính: bếp ăn tập thể tự tổ chức; Hợp đồng với nhà thầu chế biến, phục vụ tại trụ sở công ty; Hợp đồng với doanh nghiệp cung cấp suất ăn sẵn.

Trong thời gian qua, mặc dù số ngộ độc thực phẩm từ các bếp ăn tập thể tại tỉnh Bắc Ninh giảm nhưng nguy cơ ngộ độc từ suất ăn công nghiệp còn rất cao. Nguyên nhân là do công tác quản lý an toàn thực phẩm (ATTP) và phòng, chống ngộ độc thực phẩm còn nhiều khó khăn và thách thức. Cho đến nay, chưa có số liệu điều tra, đánh giá đầy đủ về thực trạng bảo đảm ATTP của các suất ăn công nghiệp trong tỉnh. Do chưa có quy định bắt buộc về hàm lượng năng lượng và dinh dưỡng trong bữa ăn ca nên các cơ sở cung cấp suất ăn còn chế biến chưa đảm bảo chế độ dinh dưỡng cho người lao động.

Tiêu biểu là vụ ngộ độc thực phẩm xảy ra vào ngày 29/8/2019 kiến 132 công nhân nhập viện. Đó là công nhân của 4 công ty gồm: Công ty TNHH Gushung Vina, Công ty TNHH Circuit Việt Nam, Công ty TNHH Nhựa Hongguang (Khu công nghiệp Quế Võ) Công ty TNHH Motus Vina (Khu công nghiệp Đại Đồng).

Các công nhân đều có chung triệu chứng như đau bụng nhiều, buồn nôn, đi ngoài, người mệt mỏi sau bữa ăn trưa do Công ty cổ phần BK Tech Vina cung cấp. Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh đã ra quyết định xử phạt 192 triệu đồng đối với Công ty cổ phần BK Tech Vina (phường Võ Cường, thành phố Bắc Ninh) về hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực an toàn thực phẩm.

Cụ thể, Công ty cổ phần BK Tech Vina có lỗi “nơi chế biến thực phẩm có côn trùng gây hại (ruồi) xâm nhập, “lưu mẫu thức ăn không đúng quy định”, “chế biến, cung cấp thực phẩm không đáp ứng quy định về ATTP gây ngộ độc thực phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe của từ 5 người trở lên mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự (các hành vi vi phạm được quy định theo Nghị định 115/2018/NĐ-CP ngày 4/9/2018 của chính phủ).

Tại thời điểm kiểm tra, Công ty cổ phần BK Tech Vina không có đầy đủ hồ sơ chứng minh nguồn gốc nguyên liệu thực phẩm; sổ kiểm thực 3 bước; sổ lưu mẫu thức ăn. Đồng thời không đảm bảo vệ sinh chung, bảo quản thực phẩm không đúng quy định, có côn trùng xâm nhập trong khu vực chế biến, thùng rác không có nắp đậy, không thực hiện lưu mẫu thức ăn đúng quy định…

Ông Trần danh Phượng – phó trưởng ban Quản lý ATTP tỉnh cho biết: Nhằm nghiên cứu, đánh giá thực trạng điều kiện ATTP tại các bếp ăn tập thể trong các khu công nghiệp, ban đã tiến hành đề tài nghiên cứu “Đánh giá thực trạng, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến điều kiện ATTP của các bếp ăn tập thể trong Khu công nghiệp tỉnh Bắc Ninh năm 2019-2020”. Đối tượng nghiên cứu là 80 bếp ăn tập thể trong các khu công nghiệp cung cấp trên 300 suất ăn, trong thời gian từ tháng 6 đến tháng 8/2019.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, không có cơ sở nào đạt 100 % tiêu chí về điều kiện cơ sở vật chất. Những tiêu chí nhiều cơ sở không đạt yêu cầu nhất là sàn nhà không đạt (96,2%), tường, Trần khu vực bếp (70 %), kho bảo quản (15%), hệ thống xử lý chất thải (13,7%)…Có 10 % cơ sở chưa thiết kế bếp ăn một chiều. 5 % các bếp ăn có khu vực sơ chế và nguồn nước chế biến không bảo đảm.

Có tới 85% số bếp có thiết bị phòng, chống côn trùng và động vật gây hại không bảo đảm; 23,7% số bếp ăn thiết bị dụng cụ kẹp gắp, xúc thức ăn không bảo đảm. Hơn 10 % bếp ăn bảo quản thực phẩm chưa tách biệt sống chín và trang bị phương tiện rửa tay, nước rửa đúng quy định. Có 6,3% thiết bị che đậy thức ăn đã được chế biến không bảo đảm. 3,7% thực phẩm bảo quản chưa đúng cách, còn nhiều giá kệ.

Về hồ sơ, 100 % các bếp ăn tập thể có tổ chức khám sức khỏe định kỳ và tập huấn kiến thức cho người chế biến. Nhưng có đến 47,5% số người phụ trách và nhân viên chưa nắm được kĩ thuật kiểm thực ba bước, 6,3% cán bộ quản lý bếp chưa nắm được nguyên tắc một chiều trong chế biến, gần 1/3 người chế biến hiểu sai về quy định cấm sử dụng lao động mắc bệnh trong chế biến.

Đảm bảo an toàn cho suất ăn công nhân:

An toàn vệ sinh thực phẩm tại các bếp ăn công nhân rất quan trọng trong cải thiện sức khỏe, tái sản xuất sức lao động, nâng cao chất lượng cuộc sống cho công nhân lao động. Chia sẻ về kinh nghiệm giám sát chất lượng bữa ăn ca, ông Ngô Trần Bình – Tổng quản lý tập đoàn Stargate, đơn vị cung cấp 54.000 suất ăn cho công ty Samsung tại Bắc Ninh cho biết:

“Hằng ngày, công ty thực hiện kiểm soát trực quan và bằng Kit test nhanh của cơ quan có thẩm quyền. Đồng thời, tuyển dụng cán bộ nấu ăn có trình độ và bằng cấp đào tạo đảm bảo kiến thức về chế biến thức ăn”.

Nhằm đảm bảo công tác ATTP trong những tháng cuối năm 2020, trọng tâm là tại các khu công nghiệp mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh đã yêu cầu các cơ quan chức năng thực hiện nghiêm chỉ đạo theo công văn số 832/UBND-NC ngày 23/3/2020 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp năm 2020.

Trong đó yêu cầu các cơ quan chức năng cần tăng cường thanh tra, kiểm tra bếp ăn tập thể, phát hiện và xử lý nghiêm các vi phạm. Kiên quyết đình chỉ hoạt động, xử lý các vi phạm tại các cơ sở cung cấp suất ăn công nghiệp.

Tổ chức ký cam kết giữa doanh nghiệp với y tế địa phương nhằm giám sát thực hiện quy trình, kỹ thuật kiểm tra thực phẩm từ khâu nhập thực phẩm trước khi nấu, đến chế biến và thành phẩm. Đồng thời xây dựng phương án giám sát nhằm phát hiện sớm các vụ ngộ độc lớn tại bếp ăn tập thể.

Xây dựng cơ chế phối hợp trong kiểm soát an toàn vệ sinh thực phẩm tại các nhà ăn trong khu công nghiệp, khu chế suất trên địa bàn tỉnh. Từ đó, yêu cầu các doanh nghiệp chịu trách nhiệm về công tác bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm tại doanh nghiệp.

Chị Nguyễn Thị Mai (công nhân khu công nghiệp Quế Võ) mong muốn: “Với đồng lương công nhân thấp, phải trả chi phí thuê nhà, điện, nước sinh hoạt…em mong bữa ăn tại công ty đảm bảo dinh dưỡng và vệ sinh để đảm bảo sức khỏe”.

Tác giả: Kim Vân

Trích nguồn: Báo An Toàn Vệ Sinh Lao Động số 10/2020